Woensdag 6 november 2024. PG DOEZUM DANKDAG
Meditatie: da Jacolien de Lange, Garijp.
Schriftlezing: Deuteronomium 16 : 9, 13 en 16
Marcus 4 : 26 – 29
Lucas 12 : 15 - 21
Meditatie: open of gesloten handen?
Gemeente van onze HEER, Jezus Christus.
Tijdens onze vakantie in het Duitse Sauerland, afgelopen
september/oktober, hebben wij heel wat kerken bezichtigd.
Misschien een tikje vak-deformatie, maar vooral ook: omdat ik/wij zo
intens kunnen genieten van de sfeer die er in veel kerken hangt. Iets
van heiligheid, van eerbied. Van, zoals een dichter het eens
verwoordde: “de gebeden van het voorgeslacht, die zwevend ons
schikking gemaakt door omringen”. Ook wij nuchtere Friezen en gereformeerde
protestanten, die steeds weer roepen dat de kerk ‘ook maar een gebouw’ is, voelen dat aan.
Je verstilt, je zintuigen worden gescherpt om zich te richten op datgene, Diegene, die
ongrijpbaar, onnoembaar aanwezig is. Die altijd wacht, om jou te ontmoeten, als je bij Hem
over de drempel stapt...
Veel Rooms Katholieke kerken in het Sauerland stralen de sporen van het rijke Roomse
leven nog uit – naast de sporen van onderhoudsvraagstukken of zelfs verval. Protestantse
kerken zijn vaak veel soberder – al geven gebrandschilderde ramen vaak een bijna mystieke
sfeer. Maar in bijna alle kerken waar wij in de laatste dagen van september en de eerste
dagen van oktober binnenstapten, was er één kleurig focus-punt, voor in de kerk te vinden.
Een tafel vol met vruchten van het land. Graan, maar ook rustiek gebakken brood.
Kolen, bieten, wortelen, pompoenen, mais, bonen... allerlei soorten groente. Appels, peren,
bessen en ander fruit gaven kleur aan het geheel. Noten en hier en daar ook eetbare
paddenstoelen – de vruchten uit de bossen. Kleurige zonnebloemen en andere veldbloemen,
die het geheel opsierden. En op de zondag morgen óók een appeltaart, die ná de dienst
werd aangesneden bij de koffie, en ovenschotels die later zouden worden uitgedeeld:
Erntedankfest, oogstdankfeest valt in Duitsland namelijk op de eerste zondag van oktober.
En de naam van die zondag, die triggerde bij mij iets. Oogst-dank-FEEST. Op veel
plaatsen was het inderdaad een feestelijke gemeente-zondag. Later zag ik, dat er zelfs
plekken zijn waar op deze zondag oogst-feesten, inclusief optochten en dorpsmaaltijden
worden gehouden. Het zette mij voor de vraag: Hoe feestelijk is onze Dankdag-voor-gewas-
en-arbeid eigenlijk?
Als ik de Bijbel open sla, dan kom ik in Deuteronomium 16 een heel duidelijk gebod
tegen om de dankbaarheid van de oogst te vieren, voor God en in het midden van de
gemeenschap. Niet alleen een beetje opbrengst brengen om uit te delen, maar echt: feestvieren,
je verheugen voor God.
In het oude Israël – en nog steeds in het huidige Jodendom – gebeurt dat zelfs twee
keer: Bij het feest van de eerste vruchten, Sjavoeot. Dat is het wekenfeest, 50 dagen ná
Pesach. Bij het begin van de eerste oogst, de gerste-oogst, wordt al gedankt voor de
opbrengst van het jaar [ waarvan het grootste deel van de oogst nog op het veld, in de
boomgaarden of in de kassen staat te rijpen.]
Dankfeest dus, nog vóór je weet of je oogst mee- of tegen zal vallen.
Dat is eigenlijk heel bijzonder: want je dankt in een heel onzekere situatie. Dit is dus een
oefening in dankbaarheid-in-vertrouwen. Dankbaarheid bij voorbaat, waarbij je de eerste
oogst – heel vaak lang naar uitgekeken na een winter waarin de voorraad steeds krapper
wordt – die eerste oogst wordt als dankbaarheid-bij-voorbaat aan God geschonken, om er
samen in dankbaarheid feest over te vieren. Want de tijd van oogsten is gekomen...
Hoe zou het zijn, als wij dat óók wat meer zouden doen? Niet éérst afwachten hoeveel
we nu ècht overhouden van wat we gaan verdienen, en dan berekenen wat we kunnen
wegschenken in dienst van God. Niet éérst de oogst binnenhalen, en dán pas een actie voor
de voedselbank. Maar bij voorbaat al, zodra het eerste inkomen er is, zodra de eerste oogst
er is, zodra we de eerste zegeningen zien waarmee de HEER ons zegent...
Om dan al te danken en te delen – voor wat ontvangen is én voor wat nog komen gaat?
Maar het blíjft niet bij dit eerste dank-feest, het feest-bij-voorbaat.
Als in Israël de volledige oogst was binnengehaald, volgde het grote dank-feest. Op het
Loofhuttenfeest wordt – naast het bewust stilstaan bij de tocht in de woestijn, en het leren
leven onder een open hemel in directe verbondenheid met God – óók de dank gebracht voor
de volledige oogst. En van de opbrengst werd toen de tempel er nog was dan opnieuw een
dank-offer gebracht. In onze tijd wordt rond Loofhuttenfeest uit dankbaarheid vaak veel
gedeeld, weggeschonken.
Danken dus – vóóraf, in de verwachting van de zegen die je zult ontvangen, en
áchteraf, als je de zegen hèbt ontvangen. Maar zelfs, zoals de profeet Habakuk het zegt “al
zal de vijgenboom niet bloeien, de wijnstok niet dragen, de oogst van de olijfboom
tegenvallen en de akker geen voedsel geven, al zou al het vee uit de stal verdwenen zijn...
dan nòg zal ik de Heer dank zeggen.
Danken: niet alleen voor álles wat je ontvangen hebt, maar zélfs ook in je tekort.
Omdat de Heer je, zelfs ook dan, gezegend heeft...
Als wij op deze dankdag samen komen, om de HEER onze dank te brengen: doen wij
dat dan nádat we eerst hebben gekeken of dit jaar ons voldoende heeft opgeleverd? Of
komen we ook, als het jaar krap is? En dan niet om ‘een beetje extra te vragen’, maar om
écht voluit dank te zeggen? Om voor Gods aangezicht vrolijk te zijn, om te genieten van Zijn
goedheid – én om te delen van al wat Hij ons schenkt?
We hebben vandaag óók twee stukken gelezen uit het Nieuwe Testament. Ik ga daar
vandaag niet héél diep op in. Beide bijbelgedeeltes horen eigenlijk thuis in een preek waarin
de vraag centraal staat: Hoe verwacht jij, en hoe wacht jij op, Gods Koninkrijk? Daarbij hoort
ook de vraag, die wél bij dankdag hoort. Hoe lééf jij op deze aarde?
De beide bijbelgedeeltes spreken over hoe een boer zaait, wacht op de oogst, en
vervolgens de oogst binnenhaalt en daar mee om gaat.
Iedereen die ooit zaad gezaaid heeft, voor een bloem of in de moestuin, wéét dat het
niet gaat werken als je steeds de kluitjes aarde optilt om naar het zaad te kijken, of het al
groeit. En proberen het plantje omhóóg te trekken zodra het groeit, heeft ook niet het
gewenste resultaat. Als boer weet je, dat je elk voorjaar moet afwachten wat de oogst in het
najaar zal brengen.
Maar dat geldt eigenlijk voor ieder van ons: wij zaaien in ons leven op allerlei manieren. In
onze opleiding, in ons werk. Maar ook in ons gezin, in de vereniging waar we bij betrokken
zijn. En ja, óók in de kerk. Wij zaaien – in economische zin in de hoop op inkomen dat
voldoende is voor levensonderhoud. Wij zaaien – in sociale zin in de hoop op het versterken
van onderlinge relaties. Wij zaaien in geloof – in de hoop dat de Heer vrucht zal laten
groeien. In onszelf de vrucht van de Geest. En in deze wereld de vruchten van Zijn Koninkrijk.
Wij zaaien in hoop – Bijbelse hoop: de zekerheid van de dingen die wij verwachten,
maar nog niet zien. Zaaien vraagt dat je iets kostbaars uit handen geeft, in het geloof dat er
iets goeds uit voortkomt. Dat maakt zaaien kwetsbaar, onzeker. Maar wij zaaien... in Bijbelse
Hoop. Want in en door alles heen is er tóch zekerheid, omdat God er garant voor staat. Zo
kan een dankbaar-verwachtende houding ontstaan.
En dan? Als er oogst is, op de velden? Als het ons voorspoedig gaat op ons werk, met
ons inkomen, in ons bedrijf? Als we zien dat onze inspanning zorgt voor bloei binnen een
vereniging? Als we dankbaar mogen constateren: De Heer werkt zegenrijk met Zijn Geest,
óók binnen onze kerkgemeenschap, ook in míjn leven? Hoe gaan we dán om met de oogst?
Kunnen we dan die dankbaar-verwachtende houding vasthouden, door opníeuw te zaaien?
Door te delen van wat ons geschonken is – met gulle hand?
Of maken wij de fout van de rijke boer uit Lucas 12: Opslaan en oppotten, zo veel mogelijk
voor mezelf houden, want ik wil zekerheden inbouwen tegen de onzekere toekomst?
Want de toekomst ís onzeker, ook nu, anno 2024. Er is véél onzekerheid in de wereld,
veel dreigende conflicten, veel zorgen om klimaat. Van het nieuws in de krant, op het
journaal of via welke weg het ook bij u of jou binnenkomt wordt je niet bepaald
gestimuleerd tot dankbaarheid.
Maar vanuit de angst levend, raken wij alleen maar verkrampt. Als het ritme van de
feesten die in Deut. 16 beschreven staan, ons íets leert, is het dat wel. Leer je angsten aan
de kant te leggen. Leef vanuit de bevrijding van de Heer. Ga op weg, in het vertrouwen dat
Hij je inspanningen zegenen wil. En wees dankbaar, deel dankbaar, van alles wat Hij schenkt.
Vier zó het leven – én deel het leven uit. Want dán verspreiden wij dankbaarheid, licht,
hoop. Laten wij zó dankbaar delen, totdat Gods rijk hier is! AMEN
GEBED
Op deze dankdag staan wij voor U, HEER
met volle handen want U heeft ons rijkelijk gezegend met de opbrengst van
de vruchten van het veld, met de opbrengst van melk, vlees en vis,
met de opbrengst uit boomgaarden en kassen.
U heeft ons rijkelijk gezegend in het werk van onze handen die mochten bouwen aan huizen
en andere panden, die mochten schoonmaken en voedsel klaarmaken.
U heeft ons rijkelijk gezegend in het werk van ons brein, als wij beleid maakten, werkproces-
sen aanstuurden, kantoorwerk deden.
Heer, U heeft ons rijkelijk gezegend met al die verschillende manieren waarop wij een
inkomen konden verdienen om brood op de tafel te zetten.
Heer, wij zeggen U dank, dat U het bent, die de groei schenkt, dat U het bent, die de
opbrengst schenkt en wij bidden U:
help ons toch, dat wij afleren om de dingen naar onze hand te zetten, dat wij afleren om op
te potten en af te schermen. Maar leer ons daarentegen te delen van al, wat U ons genadig
schenkt.
Heer, ook in ons land zijn er mensen die tekort hebben, te weinig inkomen om hun gezin
gezond te laten leven, te weinig warmte en liefde om hen heen, om te kunnen bloeien
te weinig kansen, om de door U geschonken gaven in te zetten, te weinig gezondheid, om
zich voluit te kunnen ontplooien, te weinig energie, om zelfs maar het gewone leven te
leven...
Heer, wij bidden U: wilt U toch voorzien in wat tekort schiet, en wil óns leren om om te zien
naar onze naasten en dankbaar te delen, ruimhartig te delen, van de overvloed die U ons
schenkt.
Heer, in deze wereld is er zó veel aan de hand dat ‘dankdag’ soms bijna wrang klinkt.
In het licht van natuurrampen, in het licht van geweld en oorlog, als wij zien naar de
armoede, de honger, de ziekten die hun tol eisen...
Heer, wij heffen onze onmacht op tot U, en bidden: laat toch Uw rijk komen,
laat de dag toch komen dat álles goed zal zijn, als nieuw...
Heer, hoe wonderlijk dat wij zo vaak juist op díe plaatsen, waar wij het niet verwachten
toch dankbaarheid ontmoeten.... Geef dat wij daardoor leren om dankbaar te leven
Heer, hoor ons bidden in de stilte.....
en neem al ons bidden op in de woorden, die Uw Zoon ons leerde bidden:
ONZE VADER.....
Collectedoel maand oktober 2024 PG Doezum
1. Diakonie - Werelddiakonaat
Myanmar - Jonge mensen verbeteren hun landbouwproductie
In het door conflicten geteisterde Myanmar helpt Kerk in Actie kwetsbare groepen om
in hun levensonderhoud te voorzien. In tien dorpen verwerken jongeren tussen de 18 en 35
jaar landbouwgewassen tot consumentenproducten. Ze verbouwen bijvoorbeeld
pinda’s om tot olie te verwerken, of drogen gember om te verkopen. Hierdoor groeit hun inkomen en
kunnen zij een zelfstandig bestaan opbouwen. Kerk in Actie ondersteunt deze jongeren met trainingen
en kleinschalige leningen.
Meer lezen: www.kerkinactie.nl/landbouwmyanmar
Rekeningnummer NL68 RABO 0323 7462 25 t.n.v. Diaconie Prot. Gemeente Doezum o.v.v.
collecte maand november 2024
2. KERK U kunt uw bijdrage overmaken op rekeningnummer NL50 RABO 0373 7355 96
t.n.v. CvK Protestantse Gemeente Doezum o.v.v.: collecte Kerk november 2024.